Việc tự ý mua thuốc rất nguy hiểm, đặc biệt đối với những người không có hiểu biết đầy đủ về các tác dụng phụ và ảnh hưởng của việc lạm dụng thuốc. Ở hầu hết các quốc gia, cơ quan có thẩm quyền sẽ xây dựng danh mục các loại thuốc không kê đơn để đảm bảo sự an toàn và hiệu quả khi sử dụng thuốc mà không cần chỉ định của bác sỹ. Ví dụ, paracetamol có thể mua không cần đơn ở mọi nơi trên thế giới. Tuy nhiên, một số quốc gia có qui định giới hạn về số lượng thuốc paracetamol được phép bán do việc sử dụng quá liều paracetamol có thể gây tử vong.

Thuốc kháng sinh được bán tự do ở nhiều nơi trên thế giới, và điều đó dẫn đến vấn đề kháng kháng sinh. Hầu hết thuốc kháng sinh bị sử dụng sai, và dùng cho các bệnh không phải do vi khuẩn gây ra[1] Kháng sinh thường được sử dụng trong thời gian ngắn hơn, và với liều lượng thấp hơn so với chỉ định. Việc tiếp cận thuốc dễ dàng cùng với quan niệm sai lầm về thuốc kháng sinh đã tạo ra vòng tròn luẩn quẩn của việc lạm dụng thuốc, và dẫn đến tình trạng kháng kháng sinh. Thực tế cho thấy những chủng vi khuẩn kháng thuốc thường xuất hiện ở những cộng đồng sử dụng thuốc kháng sinh không kê đơn. [1]

Việc sử dụng thuốc kháng sinh không kê đơn khá phổ biến ở các nước đang phát triển. Một trong những nghi ngại của các nhà hoạch định chính sách khi loại bỏ thuốc kháng sinh khỏi danh mục thuốc không kê đơn, là liệu rằng nguồn lực để thiết lập hệ thống kê đơn và cải thiện tiếp cận y tế có thấp hơn chi phí do kháng kháng sinh gây ra hay không. Thêm vào đó, các ý kiến, thái độ và quan niệm sai lầm của cộng đồng về thuốc kháng sinh có thể cản trở sự thay đổi này.

Mặc dù nhiều quốc gia đã ban hành qui chế bán thuốc kháng sinh theo đơn, nhưng hiệu lực của các qui chế này trong thực hành bán thuốc còn nhiều hạn chế. Tại Malaysia, mặc dù việc bán thuốc kháng sinh không có đơn đã được kiểm soát, tỷ lệ kê thuốc kháng sinh vẫn cao ở các cơ sở y tế công cộng và tư nhân.[2] Điều này cho thấy để giảm tình trạng lạm dụng kháng sinh, không chỉ cần quản lý việc bán thuốc kháng sinh không kê đơn, mà còn cần kiểm soát việc kê đơn kháng sinh của bác sỹ.

Tài liệu tham khảo

1 Morgan, D. J., Okeke, I. N., Laxminarayan, R., Perencevich, E. N., & Weisenberg, S. (2011). Non-prescription antimicrobial use worldwide: A systematic review. The Lancet Infectious Diseases,11(9), 692-701. doi:10.1016/s1473-3099(11)70054-8

2 Rahman, N. A., Teng, C. L., & Sivasampu, S. (2016). Antibiotic prescribing in public and private practice: A cross-sectional study in primary care clinics in Malaysia. BMC Infectious Diseases,16(1). doi:10.1186/s12879-016-1530-2