ပဋိဇီဝေဆးေျခရာ ကို ေဂဟေဗဒ စနစ္အေပၚတြင္ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ ျဖစ္ေစသည့္ လူသားမ်ားႏွင့္ သက္ရွိသတၱဝါမ်ား (သတၱဝါ ႏွင့္ အပင္မ်ား)၌ ပဋိဇီဝေဆး အသံုးျပဳမႈ၏ စုစုေပါင္း ပမာဏအား တိုင္းတာသည့္ ကမာၻ႕နည္းလမ္းတစ္ခုအေနျဖင့္ အဆိုျပဳထားခဲ့ျပီး ျဖစ္သည္။ ကာဗြန္ ေျခရာ ႏွင့္ ပဋိဇီဝေဆးေျခရာ တို႕တြင္ သိသာထင္ရွားေသာ တူညီမႈမ်ားရွိသည္။

ပံု (၁) ကာဗြန္ေျခရာ(ဘယ္) ႏွင့္  ပဋိဇီဝေဆးေျခရာ(ညာ)

အသက္ရွင္ေနထိုင္မႈအတြက္ အကၽြႏ္ုပ္တို႕ စြမ္းအင္ အသံုးျပဳရန္ လိုအပ္ေနခ်ိန္တြင္ ရုပ္ၾကြင္း ေလာင္စာမ်ား အလြန္အကၽြံ ထုတ္ယူသံုးစဲြေနမႈမ်ားေၾကာင့္ တကမာၻလံုးတြင္ ရာသီဥတု  ေျပာင္းလဲမႈမ်ား (ရာသီဥတု ေဖာက္လြဲ ေဖာက္ျပန္မႈမ်ား) ျဖစ္ေပၚလ်က္ရွိသည္။ ထိုနည္းတူစြာ  ေရာဂါပိုးမႊားမ်ားအား တိုက္ခိုက္ရန္ အတြက္ ကၽြႏ္ုပ္တို႕ ပဋိဇီဝေဆးမ်ား လိုအပ္ေနခ်ိန္တြင္  ပဋိဇီဝေဆးမ်ား အလြန္အကၽြံ သံုးစြဲမႈႏွင့္ မမွန္ မကန္ သံုးစြဲမႈ တို႕ေၾကာင့္ ပဋိဇီဝေဆးမ်ား ကို ခုခံ ႏိုင္ေသာ ေဆးယဥ္ပါး ေရာဂါ ပိုးမႊားမ်ား ပို ၍ ပို ၍ ေပၚေပါက္လာခဲ့ျပီ ျဖစ္သည္။

ပဋိဇီဝေဆးသုံးစြဲမႈ ေလ်ာ့နည္းေအာင္ တစ္ကမၻာလုံး အေနျဖင့္ ေဆာင္ရြက္ျခင္းမရွိ ပါက ေဆးယဥ္ပါးပိုးမႊားမ်ားေၾကာင့္ လူသားမ်ားပိုမို၍ အသက္ဆုံးရႈံးလာၾကလိမ့္မည္ ။ ပဋိဇီဝ ေျခရာသည္ လူသားအားလုံးတြင္ အသုံးျပဳလွ်က္ရွိေသာ စုစုေပါင္း ပဋိဇီဝေဆး ပမာဏ အား တိုင္းတာရန္ ျဖစ္သည္ ။ ၎အထဲတြင္  လူထုအတြင္းႏွင့္ေဆးရုံအဆင့္၌ တိုက္ရိုက္ပဋိဇီဝေဆး သုံးစြဲမႈႏွင့္ စိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴေရးတြင္ အသုံးျပဳသည့္ တိုက္ရိုက္မဟုတ္ေသာ (သြယ္ဝိုက္)ပဋိဇီဝေဆး သုံးစြဲမႈတို႔ပါဝင္ပါသည္ ။

တိုင္းျပည္တျပည္၏ ပဋိဇီဝေဆးေျခရာအား အသုံးျပဳ၍ ၎တိုင္းျပည္ရွိ တိရိစာၦန္မ်ားႏွင့္ လူသားမ်ားအတြက္ သုံးစြဲေသာ စုစုေပါင္း ပဋိဇီဝေဆး သုံးစြဲမႈ ပမာဏကို အၾကမ္းဖ်င္းအားျဖင့္ ခန္႕မွန္းတြက္ခ်က္ႏိုင္သည္ ။ (ပုံ ၂ ကိုၾကည့္ပါ) စိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴေရးတြင္ အသုံးျပဳသည့္ ပဋိဇီဝ  ေဆးမ်ားမွာ ပဋိဇီဝေျခရာ၏ အေရးၾကီးေသာ အစိတ္အပိုင္းတစ္ရပ္ျဖစ္သည္ ။ အဘယ္ ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ တိရိစာၦန္မ်ားအားတိုက္ေကၽြးသည့္ ပဋိဇီဝေဆးအမ်ားစုမွာ ေခ်ဖ်က္ျခင္းမရွိဘဲ ေရအရင္းအျမစ္ႏွင့္ အညစ္အေၾကးစြန္႕ စနစ္အတြင္းသို႕ ေရာက္ရွိျပီး အနီးအနားရွိ ပတ္ဝန္း က်င္ေနရာမ်ားသို႕ ေဆးယဥ္ပါး ပိုးမႊားမ်ားအား ပ်ံ႕ႏွံ႕သြားေစသည္ ။

ပုံ (၂) . တကမၻာလုံးရွိ တိုင္းျပည္အလိုက္ ျပသထားေသာ ပဋိဇီဝေဆးေျခရာ (၂၀၁၅ ခုႏွစ္) ပဋိဇီဝေဆးေျခရာ အေၾကာင္း ပို၍သိလိုပါက www.antibioticfootprint.net တြင္ ဝင္ေရာက္  ၾကည့္ရႈ႕ႏိုင္ပါသည္ ။

ဆက္စပ္ေနေသာစကားလုံးမ်ား။ ပဋိဇီဝေဆး လြဲမွားစြာအသုံးျပဳျခင္း (antibiotic misuse)။

ကိုးကားခ်က္မ်ား။

1 Limmathurotsakul, D., Sandoe, J. A., Barrett, D. C., Corley, M., Hsu, L. Y., Mendelson, M., . . . Howard, P. (2019). ‘Antibiotic footprint’ as a communication tool to aid reduction of antibiotic consumption. Journal of Antimicrobial Chemotherapy. doi:10.1093/jac/dkz185

2 AntibioticFootprint. (n.d.). Retrieved from http://www.antibioticfootprint.net/