ການສັກຢາປ້ອງກັນພະຍາດແມ່ນເລີ່ມຂື້ນໃນຕົ້ນສະຕະວັດທີ 10 ໂດຍທ່ານໝໍຊາວຈີນ, ພວກເຂົາໄດ້ຕ້ວຍເອົາຕົວຢ່າງຂອງ ພະຍາດໝາກ ສຸກໃສ່ເທິງຜິວໜັງເພື່ອໃຫ້ເກີດມີພູມຄຸ້ມກັນ. ແນວຄິດນີ້ໄດ້ແຜ່ກະຈາຍໄປສູ່ທະວີບອາຟຣິກາ ແລະ ຕຣຸກີ ກ່ອນທີ່ຈະແຜ່ກະຈາຍໄປສູ່ທະ ວີບເອີຣົບ ແລະ ອາເມຣິກາ. ມາຮອດປີ 1796 ທ່ານ Edward Jenner ມີແນວຄິດໃນການນຳໃຊ້ ເຊື້ອພະຍາດໝາກສຸກໃນງົວທີ່ຜ່ານຂະ ບວນການຕ່າງໆ ສີດເຂົ້າໄປໃນຮ່າງກາຍຂອງຄົນເພື່ອຫວັງໃຫ້ສ້າງພູມຄຸ້ມກັນພະຍາດໝາກສຸກໃນຄົນ.[1] 

ໃນຕອນທຳອິດທີ່ ທ່ານ Edward Jenner ໄດ້ສັງເກດເຫັນວ່າ ມີພຽງເເຕ່ຄົນທີ່ມີສາວຮີດນົມງົວທີ່ອາໃສຢູ່ໃນຕົວເມືອງທີ່ບໍ່ເປັນພະຍາດ ໝາກສຸກ. ສິ່ງນີ້ໄດ້ເຮັດໃຫ້ລາວນໍາເອົາເຊື້ອຈູລະໂລກຈາກມືຂອງຄົນຮິດນົມງົວ ມາໃຫ້ເເກ່ James Phipps, ເຊິ່ງເປັນລູກ ຊາຍຂອງຄົນ ດູເເລສວນຂອງລາວ, ໂດຍການຂູດບໍລິເວນແຂນຂອງເດັກຊາຍຄົນນັ້ນດ້ວຍເຫລັກທີ່ປົນເປື້ອນພະຍາດໝາກສຸກ. ຈາກນັ້ນ Jenner ກໍ່ຄົນ ພົບວ່າ James ບໍເປັນພະຍາດໝາກສຸກເລີຍເຖິງເເມ່ນວ່າລາວມີການສໍາພັດກັບຄົນທີ່ເປັນພະຍາດ. Jenner ໄດ້ເອີ້ນການຄົ້ນພົບນີ້ວ່າ ‘vaccination’ ເຊິ່ງມາ ຈາກພາສາລາຕິນທີ່ວ່າ ‘vacca’ ເເປວ່າ ງົວ, ເເລະ ຄໍາວ່າ ‘vaccina’ ກໍ່ແປວ່າ ໝາກສຸກ ຫລື cowpox.

ກົນໄກຄວາມແຕກຕ່າງລະຫວ່າງການໃຫ້ຢາຕ້ານເຊື້ອຈຸລິນຊີ ກັບການໃຫ້ຢາປ້ອງກັນພະຍາດ ແມ່ນຢາຕ້ານເຊື້ອຈຸລິນຊີ ຖືກອອກແບບມາໃຫ້ ຂ້າເຊື້ອຈຸລິນຊີໃນຮ່າງກາຍຫຼັງຈາກທີ່ທ່ານຕິດເຊື້ອພະຍາດ ແຕ່ການໃຫ້ຢາປ້ອງກັນພະຍາດ ເປັນການກະຕຸ້ນ ໃຫ້ເກີດພູມຄຸ້ມກັນກ່ອນທີ່ຈະ ເກີດການຕິດເຊື້ອນັ້ນໆ. ຢາປ້ອງກັນພະຍາດເຮັດໃຫ້ຮ່າງກາຍຈື່ຈຳເຊື້ອພະຍາດ ເພື່ອທີ່ຈະສາ ມາດສູ້ກັບມັນໄດ້ຖ້າມີການໄດ້ຮັບເຊື້ອນັ້ນໃນ ອະນາຄົດ.[2] 

References

1 Riedel, S. (2005). Edward Jenner and the History of Smallpox and Vaccination. Baylor University Medical Center Proceedings,18(1), 21-25. doi:10.1080/08998280.2005.11928028

2 Bloom, D. E., Black, S., Salisbury, D., & Rappuoli, R. (2018). Antimicrobial resistance and the role of vaccines. Proceedings of the National Academy of Sciences,115(51), 12868-12871. doi:10.1073/pnas.1717157115