ကာကြယ္ေဆး
  
Translated

မိမိခႏၶာကိုယ္အား ေရာဂါျဖစ္ျခင္းမွ ကာကြယ္ရန္အတြက္ ခႏၶာကိုယ္တြင္ ထိုးႏွံရေသာ ေဆးျဖစ္ျပီး မိမိတို႕၏ ကိုယ္ခံအားစနစ္ပိုမိုေကာင္းမြန္လာေစသည္ ။

 

ကေလးသူငယ္မ်ားသာမက အရြယ္ေရာက္ျပီးသားသူမ်ားပါ ကာကြယ္ေဆးမ်ားထိုးႏွံရန္ လိုအပ္သည္ ။ တုပ္ေကြးႏွင့္ ၾကက္ညွာဆုံဆို႕ ကာကြယ္ေဆးမ်ားသည္  အခ်ိဳ႕အၾကံျပဳခ်က္မ်ားတြင္ ပါဝင္ပါသည္ ။

 

ေဆးယဥ္ပါးမႈျပႆနာအား တိုက္ဖ်က္ရာတြင္ ကာကြယ္ေဆးသည္ အေရးၾကီးေသာ အခန္းက႑မွ ပါဝင္သည္။ ကာကြယ္ေဆးမ်ားသည္ ေရာဂါပိုးမႊားကူးစက္မႈမ်ား ပ်ံ႕ႏွံ႕ျခင္းကို ရပ္တန္႕ေစႏိုင္သည္ ။ပဋိဇီဝေဆးလြဲမွားစြာ အသုံးျပဳျခင္းႏွင့္အလြန္အကၽြံသုံးစြဲမႈမ်ားအား ေလ်ာ့နည္းေစႏိုင္ပါသည္ ။

 

 

ကာကြယ္ေဆးထိုးႏွံျခင္း (Vaccination)

 

ေရာဂါအႏၱရာယ္မ်ားမွ ကာကြယ္ရန္အတြက္ ကိုယ္ခႏၶာခုခံအားစနစ္ ပိုေကာင္းလာေစရန္အလို႕ငွာ လူတစ္ေယာက္ (သို႔) တိရိစာၦန္တစ္ေကာင္းအား ကာကြယ္ေဆးေပးျခင္းကို ကာကြယ္ေဆးထိုးႏွံျခင္းဟုေခၚသည္ ။

 

တုပ္ေကြးေရာဂါ (Influenza) ကဲ့သို႔ေသာ ေရာဂါမ်ားကို ကိုယ္ခႏၶာခုခံအားစနစ္မွ တိုက္ခိုက္ /  တိုက္ဖ်က္ရန္အတြက္ ကာကြယ္ေဆးထိုးျခင္းက လုပ္ေဆာင္ေပးသည္ ။လက္တင္ဘာသာစကားအရ “Vacca” ဆိုသည္မွာ ႏြား (Cow) ႏွင့္ “Vaccina” ဆိုသည္မွာ ႏြားေရေက်ာက္ဟု အဓိပၸါယ္ရသည္ ။

 

ကာကြယ္ေဆးထိုးႏွံျခင္းသည္ ျပင္ပမွ ဝင္ေရာက္လာေသာပိုးမႊားမ်ားအား ကိုယ္ခႏၶာခုခံအားစနစ္မွ မွတ္မိသိရွိ  ေနေစရန္ လႈံေဆာ္ေပးသည္။ သို႔မွသာ ေနာက္တစ္ၾကိမ္ ပိုးမႊားမ်ားဝင္ေရာက္လာပါက သင္သည္ ဖ်ားနာျခင္းကို ခံစားရလိမ့္မည္မဟုတ္ပါ ။

 

Learning point

ကာကြယ္ေဆးမ်ားကို ရွာေဖြေတြ႕ရွိမႈႏွင့္ ၎၏ထိေရာက္မႈ

 

ကာကြယ္ေဆးထိုးႏွံျခင္း၏သေဘာသဘာဝကို ၁၀ ရာစုႏွစ္ အေစာပိုင္းတြင္ တရုတ္ေဆးပညာရွင္တစ္ဦးမွ စတင္  ေတြ႕ရွိခဲ့ ပါသည္ ။ လူခႏၶာကိုယ္တြင္ ကိုယ္ခံအားျဖစ္ေပၚလာေစရန္အတြက္ အေရျပား ေပၚ၌ ေရေက်ာက္နမူနာ ပိုးမ်ားကို လိမ္းက်ံခဲ့သည္ ။ ထို႔ေနာက္ ဤစိတ္ကူးအၾကံအစည္မ်ားသည္ အာဖရိက (Africa) and တူရကီ (Turkey) သို႕ ပ်ံ႕ႏွံ႕သြားျပီး  ေနာက္ ဥေရာပ ႏွင့္ အေမရိကား သို႔ ေရာက္ရွိသြားခဲ့သည္ ၁၇၉၆ ခုႏွစ္တြင္ Edward Jenner ၏ ႏြားေရေက်ာက္ကို အသုံးျပဳ၍ တီထြင္ထားသည့္ အရာအား လူ႕ခႏၶာကိုယ္အတြင္းသို႔ ထိုးႏွံျခင္းျဖင့္ ေရေက်ာက္ေရာဂါကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႕ျပန္ ကာကြယ္ႏိုင္ေသာ ကိုယ္ခံအား ျဖစ္ေပၚလာေစရန္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ျဖင့္လုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္ ။

 

ပထမဦးစြာ Jenner သည္ ျမိဳ႕အတြင္းေနထိုင္ေသာ ႏြားႏို႕ညစ္သူ အမ်ိဳးသမီးမ်ား / ႏို႕ႏွင့္ ႏို႕ထြက္ပစၥည္းထုပ္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ လုပ္ကိုင္ၾကေသာ အမ်ိဳးသမီးမ်ားတြင္ ေရေက်ာက္ေရာဂါ မျဖစ္ပြားသည္ကို သတိျပဳမိခဲ့သည္ ။ ထို႕ေနာက္ Jenner သည္ သူ၏ေျမးျဖစ္သူ James Phipps ၏ လက္ေမာင္းအား ႏြားေရေက်ာက္ ပိုးရွိေသာ သတၱဳစျဖင့္ ျခစ္ေစသည္ ။ ၎ကဲ့သို႔ ျပဳလုပ္ျခင္းသည္ ကာကြယ္ေဆးထိုးျခင္းႏွင့္ အလားသ႑ာန္တူသည္ ။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ Jenner သည္ သူ၏  ေျမးေတာ္စပ္သူ James သည္ ေရေက်ာက္ေရာဂါပိုးႏွင့္ ထိေတြ႕ေသာ္လည္း ေရာဂါမျဖစ္ပြား သည္ကို ရွာေဖြေတြ႕ ရွိခဲ့ ပါသည္ ။ သူ၏ရွာေဖြေတြ႕ရွိမႈကို (Vaccination) ကာကြယ္ေဆးထိုးျခင္းဟု အမည္ေပးခဲ့ပါသည္ ။

 

ကိုးကားခ်က္မ်ား။

1 Riedel, S. (2005). Edward Jenner and the History of Smallpox and Vaccination. Baylor University Medical Center Proceedings,18(1), 21-25. doi:10.1080/08998280.2005.11928028

2 Bloom, D. E., Black, S., Salisbury, D., & Rappuoli, R. (2018). Antimicrobial resistance and the role of vaccines. Proceedings of the National Academy of Sciences,115(51), 12868-12871. doi:10.1073/pnas.1717157115

Related words.
Word of the month
New word
ဒေါင်းလုပ်

တစျခုလုံးကို AMR အဘိဓါန် Download ဒီမှာ